فروش اوراق نباید به عنوان رقیب بازار سرمایه تلقی شود

اخبار مالی-رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با تأکید بر اینکه فروش اوراق نباید به عنوان رقیب بازار سرمایه تلقی شود، عنوان کرد: این نگرانی‌ها از این زاویه جایگاهی ندارد و با درک درست آن فعالان بازار در می‌یابند نیازی به موضع گیری نسبت به فروش اوراق وجود ندارد.

دهقان دهنوی گفت:یک نگرانی دیگر درباره فروش اوراق را درست و به‌حق خواند و در توضیح آن گفت: نگرانی که در این خصوص وجود دارد و می‌تواند به بازار آسیب بزند، «نرخ فروش اوراق دولتی» است. یعنی اوراق در بازار با چه نرخی فروخته می شود؟

وی ادامه داد: اگر عرضه اوراق در بازار زیاد باشد و مازاد عرضه وجود داشته باشد و دولت یا هر فروشنده دیگری تصمیم بگیرد اوراق خود را با کسر زیاد ارزش به فروش برساند، این باعث افزایش نرخ بهره می‌شود. افزایش نرخ بهره به دلیل ارتباط سیستماتیکی که بین متغیرهای اقتصادی وجود دارد، می‌تواند اثر منفی روی بازار سهام بگذارد.

محمدعلی دهقان دهنوی با تأکید بر این نکته که باید بین فروش اوراق و نرخ اوراق تمایز قایل شد، اظهار کرد: اگر این تفکیک صورت نگیرد، فعالان بازار گمراه شده و در تحلیل ها دچار اشتباه خواهند شد.

وی تصریح کرد: فروش اوراق به‌خودی‌خود رقیب بازار سرمایه نیست، زیرا متقاضی خرید اوراق لزوماً خریدار سهام نخواهد بود. برای نمونه، بانک‌ها، خریدار بخش قابل توجهی از اوراق هستند، درحالی‎که بانک‌ها برای خرید سهام منع قانونی دارند. بخش دیگری از این اوراق توسط صندوق‌های با درآمد ثابت خریداری می‌شود، برای اینکه این صندوق‌ها بتوانند درآمد ثابتی برای خریداران واحدهای صندوق فراهم کنند، باید بخش قابل توجهی از سرمایه‌های جمع شده را در سپرده بانکی و اوراق بدهی سرمایه گذاری کنند.

عضو شورای عالی بورس خاطرنشان کرد: صندوق‌های با درآمد ثابت نمی‌توانند بیش از سقفی که قانون به آنها اجازه داده سهام بخرند، درنتیجه این موضوع که اگر اوراق نخرند این امکان برای آنها وجود دارد که سرمایه‌های صندوق را به خرید سهام اختصاص دهند، بی‌مورد است؛ چون این صندوق‌ها برای خرید سهام سقف دارند.

وی در ادامه با تأکید بر اینکه فروش اوراق نباید به عنوان رقیب بازار سرمایه تلقی شود، عنوان کرد: این نگرانی‌ها از این زاویه جایگاهی ندارد و با درک درست آن فعالان بازار در می‌یابند نیازی به موضع گیری نسبت به فروش اوراق وجود ندارد.

دهقان دهنوی یک نگرانی دیگر درباره فروش اوراق را درست و به‌حق خواند و در توضیح آن گفت: نگرانی که در این خصوص وجود دارد و می‌تواند به بازار آسیب بزند، «نرخ فروش اوراق دولتی» است. یعنی اوراق در بازار با چه نرخی فروخته می شود؟

رئیس سازمان بورس در پاسخ به این پرسش که آیا این نگرانی به حق در شرایط فعلی می‌تواند بازار را تحت‌تأثیر قرار دهد یا خیر، گفت: مسائلی درباره کسری بودجه دولت به عنوان عامل عرضه‌های زیاد اوراق مطرح است. بی‌تردید یکی از مشکلات ساختاری ما در سال‌های اخیر، کسری بودجه زیاد و اتکا به فروش اوراق برای جبران آن است. اما برای بحث درباره نرخ اوراق، سیستم‌های کنترلی وجود دارد که باید به آن توجه کرد.

وی در این‌باره توضیح داد: اولین و مهمترین نکته این است که وزارت اقتصاد و خرانه‌داری کل کشور به عنوان متولی انتشار اوراق، اعتقادی به افزایش نرخ بهره اوراق ندارند. دکتر خاندوزی نه تنها به‌صراحت در جلسات، با افزایش نرخ بهره اوراق که توسط برخی حاضران در این جلسات پیشنهاد شد، مخالفت کردند، بلکه تلاش کرد با تنظیم سررسیدهای کوتاه‌مدت‌تر، منابع مورد نیاز را تأمین کنند.

دهقان دهنوی خاطرنشان کرد: وجود این التزام و اعتقاد که در بدنه اقتصاد کشور انگیزه یا قصدی برای افزایش بهره وجود ندارد، می‌تواند زمینه‌ساز آرامش در بازار سرمایه باشد.

وی در ادامه به نقطه‌جوش نرخ بهره اوراق برای آسیب به بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: تجربه سال گذشته و سال‌های پیشین گواه این نکته است که هرگاه نرخ سود از نرخ‌های فعلی فاصله گرفته و در پی رشدهای غیرعادی به مرز ۲۸ تا ۳۰ درصد نزدیک شده، توانسته به بازار سرمایه آسیب بزند.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به تفاوت افزایش نرخ بهره طی سال‌های گذشته با شرایط فعلی تصریح کرد: در سنوات گذشته، مکانیزم عملیات بازار باز وجود نداشت ولی الان وجود دارد. به عبارتی، افزون بر سد دفاعی اول که اعتقاد و الزام وزیر محترم اقتصاد به عدم افزایش نرخ بهره بانکی است، سد دوم عملیات بازار باز بانک مرکزی است.

دهقان دهنوی با بیان اینکه بازار بین بانکی و بازار اوراق بدهی ارتباط سیستماتیکی با یکدیگر دارند و نرخ ها نمی‌توانند در این دو بازار از همدیگر فاصله زیادی بگیرند، گفت: بانک مرکزی هنوز عملیات بازار باز را بین بانکی انجام می‌دهد که بنده بارها درخواست کردم این عملیات بازار باز در بازار بدهی نیز انجام شود. با این وجود، چون نرخ‌ها در بین بازارها با هم ارتباط مستقیم و همگرایی دارند، اگر نرخی در یک بازار بالا برود نمی توان انتظار داشت در بازار دیگر پایین بیاید و برعکس. بنابراین، اگر افزایش نرخی در بازاری کنترل شود این نرخ در بازار دیگر سرریز شده و اجازه افزایش نرخ در بازار دیگر را نیز نمی‌دهد. خوشبختانه، نرخ بهره آستانه دخالت بانک مرکزی که از آن به عنوان سقف کریدور نرخ بهره یاد می شود، خیلی پایین‌تر از نرخ‌های آسیب‌زننده به بازار سرمایه است‌.

وی باردیگر تأکید کرد: با وجود این دو سد، اطمینان می‌دهم، خیال ما به عنوان سرمایه گذار و سهامدار آسوده و راحت خواهد بود که نرخ‌ها نمی‌توانند افزایش غیرعادی و غیرمتعارفی داشته باشند؛ پس، اگر فعالان بازار به این دو موضوع دقت کنند درمی‌یابند نگرانی در این‌باره، بی‌مورد است.

دهقان دهنوی درباره حرف و حدیث‌های زیاد این روزها درباره تغییر مدیریتی در سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: دو روز پیش با پیامی در یک گروه تلگرامی، سعی کردم این موضوع را شفاف کنم تا اینقدر به این موضوع پرداخته نشود و از داستان‌سازی، حاشیه‌سازی و شایعه‌سازی پیرامون این موضوع پرهیز شود. اما متأسفانه کماکان درباره این موضوع صحبت می‌شود. در حالی‌که هدف من این است که کمتر درباره این موضوع گفت‌وگو شود و بیشتر از این مطبوعات، رسانه‌ها و فعالان بازار سرمایه روی آن مانور ندهند.

وی در خصوص ضرورت تغییر مدیریتی در شرایط فعلی، به پایان یافتن دوره ۵ ساله فعالیت هیأت مدیره سازمان بورس اشاره کرد و گفت: دوره فعالیت هیأت‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در قانون بازار سرمایه، ۵ ساله تعریف شده که در این مدت ۵ سال، رییس سازمان برای دو دوره ۲.۵ ساله منصوب می‌شود. در همین قانون قید شده است که اگر در همین دوره، عضوی استعفا دهد و شخص دیگری جایگزین او شود، فرد جدید ادامه‌دهنده دوره فرد قبلی خواهد بود. به این ترتیب، در رأس هر ۵ سال تمامی اعضای هیأت مدیره اعم از اینکه از ابتدای ۵ سال وارد هیأت‌مدیره شده باشند یا حتی ماه آخر وارد شده باشند، دوره آنها به انتها می‌رسد.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار تصریح کرد: دوره ۵ ساله هیأت‌مدیره سازمان، چند ماه پیش از شروع دوره دولت سیزدهم، به پایان رسیده بود؛ اما چون هنوز دولت جدید بر سر کار نیامده بود و وزرای جدید معرفی نشده بودند، در شورای ‌عالی بورس، تصمیم‌ گرفته شد که انتخاب هیأت‌مدیره جدید، به پس از انتصاب وزیر دولت جدید موکول شود. به همین دلیل، در این چند ماه افزون بر دوره ۵ ساله، اعضا باقی ماندند تا کار تعیین اعضای هیات مدیره جدید توسط وزیر دولت سیزدهم انجام شود. بنابراین اصلاً نه موضوع استعفا و نه موضوع کناره‌گیری، هیچ‌کدام مطرح نیست. موضوع تنها پایان یک دوره ۵ ساله و تعیین اعضای هیات مدیره برای یک دوره ۵ ساله جدید است.

دهقان دهنوی درباره فرایند تعیین رییس سازمان بورس گفت: این فرایند به این ترتیب است که وزیر اقتصاد، اعضای هیات مدیره را به شورای‌عالی بورس معرفی می‌کند و در صورتی‌که شورا به این اعضا رای بدهد، به مدت ۵ سال به عضویت هیات‌مدیره در می‌آیند و سپس آنها از میان خود، یک نفر را به عنوان رییس سازمان بورس و اوراق بهادار به شورا معرفی می‌کنند و آن فرد که پیشتر به عنوان عضو هیات مدیره برگزیده شده بود، باید دوباره به عنوان رییس سازمان از شورای عالی بورس رای اعتماد بگیرد.

به گفته دهقان دهنوی، این فرایند ۸ ماه پیش نیز برای انتصاب وی به عنوان رییس سازمان بورس طی شده است. اما، متأسفانه برخی از افراد به دلیل اغراض سیاسی و دیگر اغراضی که داشتند، حرف‌های نادرستی درباره انتصاب وی زدند، درحالی‌که دقیقا همین فرایند در شورای عالی بورس انجام شده است.

وی درباره دلیل برگزار نشدن جلسه روز گذشته و تعیین تکلیف این موضوع گفت: قرار بود جلسه این هفته تشکیل ‌شود که به دلیل ناتمام ماندن کارهای اداری، به هفته آتی یا هفته پس از آن موکول شد.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار تصریح کرد: این تغییرات، طبیعی و کاملاً قانونی است. بنابراین، بازار اصلاً نباید نسبت به این موضوعات حساسیت داشته باشد؛ چون بازار سرمایه کشور عمیق‌تر از آن است که متأثر از تغییر رییس سازمان باشد. تحولات اقتصادی، سیاسی، بین‌المللی، نرخ‌های بین‌المللی، بحث‌های تجارت خارجی و میزان صادرات همگی عوامل اقتصادی مهمی هستند که روندهای بازار سرمایه را تعیین می‌کنند.

وی باردیگر تأکید کرد: فعالان بازار لطفا به این موضوع و مباحث پیرامونی آن پایان دهند، چون مهم نیست که چه زمانی دوره خدمت ما به پایان می‌رسد، بلکه مهم این است که تا زمانی که در سمت خود هستیم کار خود را به درستی انجام دهیم. بنده به عنوان رییس سازمان و اعضای هیات‌مدیره‌ای که با من کار می‌کنند تا آخرین لحظه‌ای که بحث انتخاب اعضای جدید در شورای عالی بورس به اتمام برسد، وظایف خود را به نحو دقیق انجام خواهیم داد و از هیچ فعالیت، بررسی یا اقدامی که برای بازار لازم باشد کوتاهی نخواهیم کرد.

دهقان دهنوی تصریح کرد: پیشتر، بارها گفته‌ام، در هر تصمیمی که می‌گیرم، بنای من بر این است که تا ۱۰ سال آینده را ببینم و ارزیابی کنم پس باید تصمیم‌های خود را به‌گونه‌ای بگیریم که برای آینده بازار سرمایه و برای چشم‌انداز مطلوب بازار سرمایه این تصمیم‌ها مفید باشد. بنابراین، با این نگاه و با این رویکرد، این چند روز باقی‌مانده را نیز طی خواهیم کرد و دوباره از همه اصحاب رسانه درخواست می‌کنم بیش از این به این موضوع نپردازند.

ضرورت وجود افراد متخصص در امور مالی و شرکت‌داری

دهقان دهنوی ادامه داد: نقش هیات مدیره این شرکت‌ها درواقع، مدیریت عملیات داخلی شرکت است. مباحثی مانند بودجه‌ریزی، حسابرسی، مدیریت منابع انسانی، موضوعات مربوط به پشتیبانی، مباحثی هستند که در حوزه مدیریت این افراد جای دارند.

وی اظهار کرد: از نگاهی دیگر، حضور افراد متخصص در علوم مالی و دارای سابقه کار در این حوزه، در هیات مدیره شرکت‌ها، اقدامی ضروری است، چون این افراد هستند که توان شرکت داری مطلوب را دارند. در واقع، این متخصصان بهترین گزینه برای انجام مدیریت شرکت‌ها هستند تا کمک کنند، شرکت به بهترین شکل مدیریت و اداره شود. بنابراین، برخلاف چیزی که عنوان شده، داشتن سابقه مدیریتی و حضور در هیات مدیره چند شرکت یک نقطه مثبت برای اعضای هیات مدیره بورس ها است و نمی‌تواند به عنوان تعارض منافع مطرح شود.

رییس سازمان بورس افزود: در عین حال سازمان بورس نیز لازم است، بر جدا بودن این افراد از عملیات بازار، تاکید و نظارت داشته باشد تا محلی برای ایجاد تعارض منافع نشود.